-
1 кайгы
сущ.1) го́ре, скорбь, го́ресть, глубо́кая печа́ль; сокруше́ние, кручи́нагаиләгә зур кайгы килде — семью́ пости́гло большо́е го́ре
кайгыгызны уртаклашам — сочу́вствую ва́шему го́рю
тирән кайгы кичерү — пережива́ть глубо́кую скорбь
2) беда́, бе́дствие, несча́стье, тяжёлое собы́тиебозлы яңгыр хуҗалыкка кайгы китерде — дождь с гра́дом принёс хозя́йству несча́стье
3) перен. печа́ль, забо́та, беспоко́йствобалалар кайгысы — забо́та о де́тях
бакча турында синең кайгың юк — об огоро́де у тебя́ печа́ли нет
4) интере́с, бла́гоүз кайгыңны гына кайгырту — забо́титься то́лько о своём бла́ге
ил кайгысы — интере́сы страны́
••кайгы басу — пости́гло го́ре, скорбь
кайгы йоту — скорбе́ть, горева́ть
кайгы кичерү — скорбе́ть, горева́ть
кайгы күрү (чигү) — горева́ть, перенести́ скорбь, печа́ль; скорбе́ть
кайгы салу — принести́ го́ре, причиня́ть го́ре, опеча́лить
кайгы төшү — горева́ть, скорбе́ть, печа́литься
кайгыга бату (калу, сабышу) — загорева́ть, опеча́литься; загрусти́ть, приуны́ть
- кайгыга калдырукайгыны уртаклашучан — уча́стливый, отзы́вчивый
- кайгыга төшерү
- кайгыга салу
- кайгыга төшү
- кайгыга бату
- кайгыга калу
- кайгысын уртаклашу -
2 кайгы
печаль, тоска; забота;казаны башканын кайгысы башка погов. у кого котёл другой, у того и печаль другая (у каждого своё);кара эчкиге жан кайгы, касапчыга май кайгы погов. у чёрной козы забота о жизни, а у мясника - о жире;ач кайгысын ток билбейт погов. сытый голодного не разумеет (калька с русского);кайгы жокто кайгы болду өгөй кайнененин өлгөнү погов. не было заботы, так смерть неродной свекрови стала заботой; не было печали, так черти накачали;кайгы баш печальный, горемычный; горемыка;кайгы тарт- печалиться;кышында чөптүн кайгысын тартпайт зимой он не печалится о сене (оно заготовлено летом);кара көз сулуу Даткайым, кайгыңды тартып, куурадым стих. черноокая красавица Даткаим, в тоске по тебе я высох;кайгыга сал- опечалить;асан кайгы1) Асан кайгы Асан-горемыка (персонаж казахских и киргизских сказок, искатель правды);2) печаль беспросветная, горе безысходное, горе горькое;Самтыр дале асан кайгыда, дале жер карама Самтыр всё ещё в глубокой печали, всё ещё с опущенной головой;аненин тарткан асан кайгысы күчтүү эле велика была печаль матери. -
3 үз
I мест.свой, своя́, своёүз урыным — своё ме́сто
II прил.һәркемнең үз бәхете үзенә — (погов.) вся́кому своё сча́стье
1) свой, со́бственный, ли́чныйүз хуҗалыгың белән яшәү — жить свои́м ли́чным хозя́йством
үз йортыңны салу — постро́ить свой дом
2) свой, родно́й, ро́дственный, бли́зкийүз анасы — его́ родна́я мать
үз кешеләр — свои́ (бли́зкие) лю́ди
3) свой, осо́бый, своеобра́зныйбала үз телендә нидер әйтә — ребёнок на своём языке́ что́-то говори́т
үз аңлавыңда — в своём понима́нии ( жизни)
•- үз чире тоту••үз акылыңда (булу) — в своём уме́, без поте́ри па́мяти и́ли созна́ния
үз алдына — само́ по себе́; самостоя́тельно
үз аршыныңа үлчәү — ме́рить на свой арши́н
үз башыннан чыгару — выду́мывать, сочиня́ть небыли́цу
үз белдеге белән (белдегенчә) — по своему́ усмотре́нию; без разреше́ния, самово́льно
үз вакытында — своевре́менно, в своё вре́мя; в по́ру, во́время
үз дигәненә ирешү — доби́ться своего́
үз дигәнеңдә тору — наста́ивать на своём, упо́рствовать
үз дигәнеңчә — по-сво́ему, по своему́ жела́нию, по свое́й во́ле
үз җае белән — свои́м хо́дом, свои́м чередо́м
үз җаена кую — см. үз иркенә кую
үз җилкәсенә алу — брать (взять) под свою́ отве́тственность, приня́ть на свои́ пле́чи
үз җилкәсендә тату — испыта́ть на свое́й шку́ре
үз ирке белән — доброво́льно, по свое́й во́ле
үз итү (күрү) — счита́ть свои́м (бли́зким, ро́дственным), поступа́ть (с кем-л.) по-сво́йски
үз кабыңа бикләнү — уходи́ть в свою́ скорлупу́
үз казаныңда кайнау — вари́ться в со́бственном соку́
үз кайгысы кайгы — то́лько своё, до чужо́го (посторо́ннего) де́ла нет
үз каны (сөяге) — свой ро́дственник
үз кеше — свой челове́к; свой брат, свой в до́ску
үз колагың белән (үз күзең белән) — свои́ми уша́ми ( слышать), свои́ми глаза́ми ( увидеть)
үз колагыңа (үз күзеңә) үзең ышанмау — не ве́рить свои́м уша́м (глаза́м)
үз көне — ли́чная, самостоя́тельная жизнь
үз көчеңә керү — взять си́лу, войти́ в си́лу, стать жизнеспосо́бным, окре́пнуть
үз көчеңдә калу — в си́ле (в си́лах)
үз кулы белән — доброво́льно, по свое́й во́ле
үз күзлегеннән карау — смотре́ть со свое́й колоко́льни
үз манарасыннан торып сөйләү (карау) — говори́ть (смотре́ть) со свое́й колоко́льни
үз өстенә — на себя́, на свою́ го́лову
үз сүзе сүз (үз бер тиене тиен, үз кырыгы кырык, үз туксаны туксан) — см. үзсүзле
үз сүзен итү — сде́лать по-сво́ему, по своему́ жела́нию
үз сүзең белән (сөйләү) — рассказа́ть свои́ми слова́ми ( прочитанное)
үз сүзеңне әйтү — сказа́ть своё сло́во, прояви́ть себя́ (в чём-л.)
үз урынына кую (утырту) — поста́вить на (своё) ме́сто, указа́ть (его́) ме́сто
үз урыныңны белү — знать своё ме́сто
үз үлеме белән үлү — умере́ть свое́й сме́ртью
үз хәле хәл — не до други́х; до други́х де́ла нет
үз чиратыңда (нәүбәтеңдә) — в свою́ о́чередь
үз эченә бикләнү — замкну́ться; станови́ться необщи́тельным
үз эшеңдә булу — де́лать своё де́ло; не обраща́ть внима́ния на друго́е
үз юлыңда (йөрү) — идти́ свое́й доро́гой (свои́м путём)
үз юлың белән бару — идти́ свое́й доро́гой (свои́м путём); поступа́ть самостоя́тельно (незави́симо, по своему́ жела́нию, по свое́й во́ле)
- үз башынаүз ягына аудару — перетяну́ть на свою́ сто́рону
- үз дигәне
- үз дигәнен итү
- үз дигәнен эшләү
- үз иркенә кую
- үз кулыңа алу
- үз сүзеңдә тору
- үз урыныңда
См. также в других словарях:
кайгы — (КАЙГЫЛЫ) – 1. Тирән психик кичереш, рухи газап; хәсрәт. 2. Авыр вакыйга, хәл; бәхетсезлек, бәлә каза 3. Берәр нәрсәне үтәп чыгу турында уй, борчу 4. Мәнфәгать кемдә нәрсә кайгысы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хәсрәтле — (ХӘСРӘТЛЕЛЕК) – с. Хәсрәт, кайгы тулы. Хәсрәт, кайгы, бәхетсезлек аркасында туган; бик моңсу. Эчке авыр хисләрне, хәсрәтне, газапларны чагылдыра торган. Хәсрәте, кайгысы, авыр уйлары булган, бәхетсезлеккә төшкән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гамь — 1. Кайгы, хәсрәт, көенеч, сагыш 2. Нин. б. эш, әйбер, хәл турында кайгырту, шул эш кайгысы, хәстәре. Игътибар, күңел кую бар гамен укуга бирде. ГАМЕ – НДӘ ЮК – Уйламый да, исе дә китми; игътибар да итми. ГАМЬ ЧИГҮ – Кайгыру, хәсрәтләнү, көенү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
